Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2008

And Justice For (M)all - part 2

Η ιστορία, λοιπόν, με το «The Mall» δεν έχει τελειώσει ακόμα. Αντίθετα, όταν πριν από δύο χρόνια και κάτι, (Νοέμβριος 2005) το εμπορικό κέντρο άνοιγε τις πύλες του για το κοινό, κανείς δεν φανταζόταν ότι η συνέχεια θα ήταν απρόσμενη και συγκλονιστική.

Και όταν λέμε ‘κανείς’ εννοούμε: τη –συμφερόντων Λάτση- Lamda Development που κατασκεύασε το εμπορικό κέντρο, τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. που έβαλαν «πλάτη» με νόμους και αποφάσεις για την ανέγερσή του αλλά και τους κατοίκους του Αμαρουσίου που προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά του μεγαλύτερου αυθαιρέτου της Ευρώπης. Από κανενός το μυαλό δεν είχε περάσει ότι η ιστορία αυτή θα εξελισσόταν σε έναν πρωτοφανή «πόλεμο» μεταξύ νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας.

Από τη μία πλευρά, ο υπουργός Δικαιοσύνης Σωτ. Χατζηγάκης, ο οποίος με μπαράζ δηλώσεων και ενεργειών αμφισβητεί το δικαίωμα των δικαστών να ελέγχουν τη συνταγματικότητα των νόμων. Αυτό, βέβαια, συμβαίνει επειδή «ενοχλούν» γενικότερα οι αποφάσεις του ΣτΕ.

Μόνο που η απόφαση του ΣτΕ αυτή τη φορά -όπως θα δείτε παρακάτω και από τη χρονική σειρά των γεγονότων- ήταν το «κερασάκι στην τούρτα»: το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας –με αφορμή την προσφυγή κατά του Mall- «στέλνει» στην Ολομέλεια μία απόφαση-εισήγηση η οποία ενδεχομένως να αλλάξει τα μέχρι σήμερα δεδομένα, αφαιρώντας από τη Βουλή και την όποια κυβέρνηση ελέγχει την πλειοψηφία της, τη δυνατότητα να εκδίδει αντισυνταγματικούς νόμους που είτε περιέχουν, είτε λειτουργούν ως διοικητικές πράξεις, οι οποίες, ακριβώς επειδή καλύπτονται από το μανδύα του νόμου, δεν μπορεί να τις προσβάλλει ο πολίτης στα δικαστήρια.

Mall-α λόγια, εάν η απόφαση - εισήγηση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ γίνει δεκτή από την Ολομέλεια, τότε αυτό πρακτικά θα σημαίνει ότι η Βουλή, δηλαδή η νομοθετική εξουσία, έχει αυθαιρετήσει περιβάλλοντας με νόμο μία διοικητική πράξη με σκοπό να αποφύγει μία πράξη της διοίκησης (π.χ. πολεοδομία) που θα μπορούσε να προσβληθεί στα διοικητικά δικαστήρια. Και φυσικά, θ’ ανοίξει το δρόμο για να «μπλοκάρονται» άμεσα και άλλες ανάλογες νομικές αυθαιρεσίες της Βουλής που σε πολλές περιπτώσεις εξυπηρετούν συμφέροντα επιχειρηματιών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για τη Lamda εκκρεμεί αντίστοιχη προσφυγή που αφορά το νέο εμπορικό κέντρο που πρόκειται να στεγαστεί στο IBC, δηλαδή την κατασκευή επί της οδού Κηφισίας που αποτελούσε το κέντρο τύπου την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ο νόμος στον οποίο αναφέρεται η απόφαση-εισήγηση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ είναι ο 3207/2003 που ανέφερε ότι «το παρόν… επέχει θέση (σ.σ. οικοδομικής) άδειας» και που έδινε τη δυνατότητα στη Lamda να χτίσει το εμπορικό κέντρο προσκομίζοντας απλά για θεώρηση –και χωρίς να έχουν ελεγχθεί και εγκριθεί- 3 τοπογραφικά σχεδιαγράμματα στις κατά τ’ άλλα αρμόδιες (για τον έλεγχο και την έγκριση) υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ!

(Υπενθυμίζεται ότι ο παραπάνω νόμος ψηφίστηκε στη Βουλή προκειμένου να ξεπεραστεί το εμπόδιο που είχε θέσει το ΣτΕ με την υπ’ αριθ. 1528/2002 απόφασή του η οποία ακύρωνε την υπουργική απόφαση 16043. Εκείνη έκρινε ως αντισυνταγματικό τον πρώτο νόμο (2947/2001) που προέβλεπε τη δημιουργία του Mall, λόγω της μεγάλης οικιστικής επιβάρυνσης και της επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων από την κατασκευή του εμπορικού κέντρου.)

Εύλογο ερώτημα είναι τι θα συμβεί στην περίπτωση που η Ολομέλεια του ΣτΕ κάνει δεκτή την απόφαση-εισήγηση του Ε’ Τμήματος. Θα γκρεμιστεί το Mall; Mallον όχι. Ίσως, βέβαια, κληθεί η Lamda να καταβάλλει πρόστιμα «διατήρησης», όπως ισχύει για όλα τα αυθαίρετα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, είναι πολύ νωρίς για να… προδικάσει κανείς την έκβαση της υπόθεσης.

Η απόφαση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ αναμενόταν κατά το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου. Τελικά, όμως, «αναβλήθηκε» για τα τέλη του ίδιου μήνα.

Στο μεταξύ, ξεσπάει –όλως τυχαίως στις 10 Ιανουαρίου- ο πόλεμος του υπουργείου Δικαιοσύνης με το ΣτΕ. Αφορμή οι νομοθετικές διατάξεις που επιχείρησε να περάσει η Κυβέρνηση, οι οποίες, μεταξύ άλλων, προέβλεπαν την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης χωρίς δημόσια συζήτηση, αλλά και «παράξενες» αλλαγές για τους δικαστές του ΣτΕ, οι οποίοι τις εξέλαβαν ως μεθόδευση για την απομάκρυνση μη «αρεστών»: να μην επιτρέπεται δικαστικός λειτουργός, περιλαμβανομένων και των αντιπροέδρων, να υπηρετεί στο ίδιο τμήμα πέραν των 5 συνεχών ετών… Και, μάλιστα, με ισχύ της διάταξης όχι από την ψήφισή της, αλλά από την έναρξη της υπηρεσίας των δικαστών σε κάποιο από τα τμήματα, προκειμένου αυτή να «πιάνει» και όλους τους σημερινούς.

Η ένωση δικαστών του ΣτΕ αντέδρασε αφενός επειδή έμαθε από τον τύπο για τις ρυθμίσεις αυτές και αφετέρου διότι δεν ζητήθηκε η γνώμη της Ολομέλειας του ΣτΕ. Αυτή, τελικά, ήρθε στις 18/01, με την πλειοψηφία της να θεωρεί αντισυνταγματικές τις προωθούμενες ρυθμίσεις.

Έκτοτε και μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, ο κ. Χατζηγάκης επιτέθηκε με δηλώσεις του κατά του ΣτΕ τουλάχιστον 5 φορές. Ενδεικτικά αναφέρουμε: «Η κυβέρνηση και εγώ προσωπικά δεν θα επιτρέψουμε….τη δημιουργία ενός κράτους δικαστών και μάλιστα ολίγων, ενός μόνο δικαστηρίου» (23/1).

Ημερομηνία «ορόσημο», πάντως, στον πόλεμο αυτό είναι η 1η Φεβρουαρίου 2008. Είναι η ημέρα που μερίδα του τύπου δημοσιεύει το «ζουμί» της απόφασης του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ για την υπόθεση του Mall και την είδηση ότι η υπόθεση θα πάει στην Ολομέλεια.

Την ίδια ημέρα επιλέγει και ο υπουργός Δικαιοσύνης Σωτ. Χατζηγάκης για να εκφωνήσει βαρυσήμαντη ομιλία με τίτλο «Κράτος Δικαίου και Κράτος Δικαστών» σε ένα… ιατρικό συνέδριο, το «9ο Συνέδριο Καρδιακής Ανεπάρκειας», στην οποία θα αναφερθεί στο «φάντασμα του «κράτους των δικαστών» που επανέρχεται… Μερικές φορές μάλιστα με ιδιαίτερα αιχμηρό τρόπο. Αιχμή του δόρατος αυτής της απειλής είναι ο έλεγχος της Συνταγματικότητας των νόμων από τα δικαστήρια».

Ήταν τυχαίο το γεγονός ότι ο υπουργός επέλεξε τη συγκεκριμένη μέρα για να κάνει την παρέμβασή του; Μάλλον όχι. Οι εφημερίδες γνώριζαν τουλάχιστον δύο μέρες πριν το περιεχόμενο της απόφασης του ΣτΕ και έτσι στα φύλλα της 1ης Φεβρουαρίου γινόταν αναφορά σε αυτή. Ίσως αυτός να ήταν και ο λόγος που το υπουργείο Δικαιοσύνης εξέδωσε δελτίο τύπου – προαναγγελία της ομιλίας Χατζηγάκη και του περιεχόμενού της μία ημέρα πριν, δηλαδή στις 31 Ιανουαρίου 2008… ημέρα εθνικού πένθους για την κηδεία του Χριστόδουλου.

Με αφορμή τα δημοσιεύματα των εφημερίδων (Ημερησία, Ελευθεροτυπία κ.α.) για την απόφαση-εισήγηση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, η εταιρεία Lamda Development εξέδωσε στις 4 Φεβρουαρίου ανακοίνωση με «Διευκρινήσεις επί δημοσιευμάτων».

Μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της Lamda, δηλαδή στις 5 Φεβρουαρίου, ο κ. Χατζηγάκης επιτέθηκε ακόμη μία φορά κατά των δικαστών του ΣτΕ αναφέροντας ότι «δεν εξυπηρετείται η ιδέα του «Κράτους Δικαίου» από την εμμονή ολίγων δικαστών του ΣτΕ, που επιδιώκουν με κάθε τρόπο να διατηρούν επ’ άπειρον τις ίδιες θέσεις, που ήδη κατέχουν πλέον της δεκαετίας» και ότι «η πολιτεία –υπακούοντας στη λαϊκή εντολή, στο Σύνταγμα και στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας– έχει υποχρέωση να αντιμετωπίσει ριζικά φαινόμενα που οδηγούν στην αρνησιδικία και στην κατάλυση του «Κράτους Δικαίου».

Η χρονική σειρά των γεγονότων –σε βαθμό… σύμπτωσης- με τις δηλώσεις και το περιεχόμενό τους, οδηγεί σε πλήρη σύγχυση: θέλουμε ένα «Κράτος Δικαίου» που θα στηρίζει το «Κράτος Mall» ή ένα «Κράτος Δικαστών» το οποίο θα κάνει καλά τη δουλειά του μόνο όταν με τις αποφάσεις του δεν θα παρεμβαίνει στο «Κράτος Δικαίου» που νομοθετεί για το «Κράτος Mall»; Ή τίποτα από τα δύο;

Δεν υπάρχουν σχόλια: